Bạn có thực sự hiểu về Process Quality Assurance (PQA)?
Feb 17, 2025
1. Giới thiệu chung
Trong lĩnh vực công nghệ thông tin, hai khái niệm QA (Quality Assurance) và Testing thường bị nhầm lẫn. Nhiều công ty còn gộp chung bộ phận QA với nhóm kiểm thử phần mềm. Tuy nhiên, QA và Testing là hai công việc khác nhau. Để đảm bảo chất lượng phần mềm, việc xây dựng và tuân thủ quy trình phát triển là điều kiện tiên quyết. Đây chính là vai trò của Process Quality Assurance (PQA).
2. Phân biệt SQA và PQA
QA trong phần mềm bao gồm hai nhánh chính:
SQA (Software Quality Assurance): Tập trung vào kiểm thử sản phẩm để đảm bảo chất lượng đầu ra.
PQA (Process Quality Assurance): Đảm bảo chất lượng quy trình phát triển phần mềm.
Vai trò chính của PQA:
Xây dựng hệ thống quy trình quản lý dự án, có thể dựa trên các tiêu chuẩn như ISO, CMMI hoặc các mô hình quản lý như V-model, Agile (Scrum, Lean Development).
Giám sát và kiểm tra việc thực thi quy trình của các bộ phận, tổng hợp thông tin và đề xuất cải tiến để nâng cao hiệu quả.
3. Đặc trưng của nghề PQA
PQA là vị trí khá hiếm tại các công ty phần mềm, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Một hệ thống quy trình tốt giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí và tăng lợi nhuận. Theo các nghiên cứu về chi phí chất lượng:
1 đồng đầu tư vào ngăn chặn lỗi sẽ giúp tiết kiệm 10 đồng chi phí khắc phục lỗi.
1 đồng đầu tư vào kiểm soát lỗi giúp tiết kiệm 3 đồng chi phí khắc phục lỗi.
Tuy nhiên, việc tuyển dụng PQA chuyên biệt không hề dễ dàng. Ở một số công ty, QA Manager/Leader có thể kiêm nhiệm vai trò này, hoặc bộ phận QA chịu trách nhiệm cả PQA và SQA. Điều này khiến việc kiểm soát chất lượng phần mềm chưa đạt hiệu quả tối ưu.
4. Nhiệm vụ chính của PQA
Đề xuất và thiết lập quy trình phát triển sản phẩm phù hợp với từng dự án.
Cung cấp tài liệu, biểu mẫu, hướng dẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Kiểm tra và giám sát việc thực thi quy trình trong nhóm phát triển.
Nhắc nhở đội ngũ phát triển tuân thủ quy trình đã đề ra.
Điều chỉnh và cải tiến quy trình để phù hợp với thực tế triển khai.
5. Những yếu tố quan trọng đối với một PQA
5.1. Về kỹ thuật (Technical Skills)
Kiến thức nền tảng về IT và lập trình: QA cần có kiến thức rộng, không chỉ chuyên sâu vào một ngôn ngữ lập trình.
Domain knowledge (kiến thức chuyên ngành): PQA làm việc với nhiều lĩnh vực như banking, healthcare, tài chính, giúp họ kiểm soát chất lượng sản phẩm tốt hơn.
Hiểu biết về hệ thống phần mềm và chuyên môn QA: PQA cần biết cấu trúc phần mềm để đảm bảo chất lượng tốt nhất.
5.2. Về kỹ năng mềm (Soft Skills)
Giao tiếp tốt: PQA cần thuyết phục các bên liên quan tuân thủ quy trình mà không gây mâu thuẫn.
Cẩn thận, tư duy logic: Một lỗi nhỏ cũng có thể ảnh hưởng lớn đến trải nghiệm người dùng.
Tư duy sáng tạo: Giúp phát hiện lỗi và cải tiến quy trình hiệu quả hơn.
6. Career Path của một PQA
Lộ trình phát triển của một QA/PQA có thể theo hướng:
Tester (Manual/Automation) → Test Designer → Test Lead/QA Lead → QA Manager.
Nếu giỏi về kỹ thuật, có thể trở thành chuyên gia về Automation Testing, Performance Testing, Security Testing.
Nếu có kỹ năng quản lý, có thể trở thành QA Manager hoặc Process Improvement Manager.
7. Kết luận
PQA không chỉ là người “soi xét” quy trình mà còn là người định hướng và tối ưu hóa chất lượng sản phẩm phần mềm. Để làm tốt công việc này, PQA cần kiến thức rộng, kỹ năng tư duy hệ thống và khả năng giao tiếp linh hoạt. Đây là một vị trí đầy thử thách nhưng cũng rất quan trọng và có nhiều cơ hội phát triển.
