Manual Testing Là Gì? Có Còn “Lỗi Thời” Trong Thời Đại Tự Động Hóa?

Manual Testing Là Gì?

Manual Testing (kiểm thử thủ công) là quá trình kiểm thử phần mềm mà không sử dụng công cụ tự động hóa. Tester sẽ thực hiện các hành động như nhập dữ liệu, bấm nút, theo dõi phản hồi trên giao diện, và so sánh với kết quả mong đợi để phát hiện lỗi (bug).

Mục tiêu của manual testing là đảm bảo rằng hệ thống hoạt động đúng theo yêu cầu từ phía người dùng hoặc khách hàng.

2. Vì Sao Manual Testing Vẫn Cần Thiết?

Trong khi Automation Testing phát triển mạnh, Manual Testing vẫn có vai trò rất lớn:

• Phù hợp với dự án mới, thay đổi thường xuyên: Viết automation test lúc này tốn thời gian, không hiệu quả.
• Thích hợp để kiểm tra giao diện người dùng (UI/UX) hoặc trải nghiệm thực tế của người dùng.
• Dễ tiếp cận cho người mới bắt đầu học kiểm thử.
• Một số test case không thể tự động hóa, như test cảm nhận thị giác, cảm giác tương tác…

3. Quy Trình Manual Testing

Manual Testing không phải là “test đại”, mà cần có quy trình rõ ràng:

Bước 1: Hiểu yêu cầu

Đọc và phân tích tài liệu (BRD, SRS, UI/UX design…)

Bước 2: Viết test case / test scenario

Tạo kịch bản kiểm thử để bao phủ hết các chức năng, bao gồm cả happy case và edge case

Bước 3: Thực thi kiểm thử

Dựa vào test case để thực hiện trên môi trường thật

Bước 4: Ghi nhận lỗi

Nếu kết quả thực tế khác với mong đợi → ghi bug (JIRA, Redmine…)

Bước 5: Retest & Regression

Khi dev sửa lỗi, retest lại và kiểm tra các chức năng khác có bị ảnh hưởng không

4. Các Công Cụ Hỗ Trợ Manual Tester

Công cụ	Mục đích
JIRA, Redmine	Quản lý lỗi, quản lý task
TestRail, Zephyr	Quản lý test case, test run
Postman	Kiểm thử API
Excel/Google Sheet	Viết test case đơn giản
DevTool (Chrome)	Kiểm tra giao diện, element, log, console
Screen recorder / screenshot	Ghi lại quá trình test & bug

5. Những Kỹ Năng Quan Trọng Của Manual Tester

• Tư duy logic và phản biện: Tìm ra lỗi trong tình huống bất ngờ
• Tỉ mỉ, chi tiết: Manual test cần cẩn thận, dễ bỏ sót lỗi nếu chủ quan
• Kỹ năng viết test case rõ ràng, bao phủ tốt
• Khả năng giao tiếp: Làm việc với dev, BA, PO…
• Hiểu nghiệp vụ: Để test đúng và sâu hơn

6. Khi Nào Nên Dùng Manual, Khi Nào Dùng Automation?

Tình huống	Manual	Automation
Dự án mới, thay đổi thường xuyên	✅	❌
Kiểm tra giao diện (UI/UX)	✅	❌
Kiểm tra logic phức tạp, ổn định	❌	✅
Regression test nhiều lần	❌	✅
Thời gian ngắn, test nhanh	✅	❌
Có đội dev/test automation mạnh	❌	✅

Tốt nhất: kết hợp cả Manual và Automation để tối ưu thời gian và độ chính xác.

7. Những Sai Lầm Thường Gặp Khi Manual Test

• Không viết test case mà test theo cảm tính
• Chỉ test happy case, không test lỗi, input bất thường
• Không lưu lại dữ liệu test, khó tái hiện bug
• Thiếu kỹ năng phân tích, đọc log
• Không retest sau khi bug được fix

8. Làm Sao Để Giỏi Manual Testing?

• Thực hành viết test case mọi lúc có thể
• Test theo nhiều góc nhìn: logic, UI, security, UX…
• Học thêm kỹ năng kiểm thử API, đọc log, SQL cơ bản
• Luôn đặt câu hỏi: “Nếu tôi là user, tôi sẽ làm gì sai?”
• Đọc bug từ các dự án thật, phân tích cách ghi bug chuẩn

9. Kết Luận

Manual Testing không lỗi thời – nó vẫn là xương sống của các dự án phần mềm, đặc biệt trong giai đoạn đầu hoặc với các sản phẩm cần nhiều trải nghiệm người dùng.

Một Manual Tester giỏi không chỉ là người chạy theo checklist, mà là người biết cách “ngửi thấy lỗi” trước cả khi nó xảy ra.

You need to login in order to like this post: click here