[SOLID] Single Responsibility Principle – Nguyên lý Đơn Trách Nhiệm

SOLID là những nguyên lý thiết kế trong OOP. Đây là những nguyên lý được đúc kết bởi máu xương vô số developer, rút ra từ hàng ngàn dự án thành công và thất bại. Một project áp dụng những nguyên lý này sẽ có code dễ đọc, dễ test, rõ ràng hơn. Và việc quan trọng nhất là việc maintainace code sẽ dễ hơn rất nhiều (Ai có kinh nghiệm trong ngành IT đều biết thời gian code chỉ chiếm 20-40%, còn lại là thời gian để maintainance: thêm bớt chức năng và sửa lỗi).  Nắm vững những nguyên lý này, đồng thời áp dụng chúng trong việc thiết kế + viết code sẽ giúp bạn tiến thêm 1 bước trên con đường thành senior.

1. Nội dung nguyên lý

Một class chỉ nên giữ một trách nhiệm duy nhất (Chỉ có thể thay đổi class vì một lý do duy nhất)

2. Giải thích nguyên lý

Ta có thể tạm hiểu “trách nhiệm” ở đây tương đương với “chức năng”. Tại sao một class chỉ nên giữ một chức năng duy nhất?? Để hiểu điều này, hãy nhìn vào hình dưới.

Hãy xem con dao trong hình như một class với rất nhiều chức năng. Con dao này “có vẻ” khá là tiện dụng, nhưng lại cồng kềnh và nặng nề. Đặc biệt, khi có một bộ phận bị hư hỏng, ta phải tháo nguyên con dao ra để sửa. Việc sửa chữa và cải tiến rất phức tạp, có thể ảnh hưởng tới nhiều bộ phận khác nhau.

Một class có quá nhiều chức năng cũng sẽ trở nên cồng kềnh và phức tạp. Trong ngành IT, requirement rất hay thay đổi, dẫn tới sự thay đổi code. Nếu một class có quá nhiều chức năng, quá cồng kềnh, việc thay đổi code sẽ rất khó khăn, mất nhiều thời gian, còn dễ gây ảnh hưởng tới các module đang hoạt động khác.

Áp dụng SRP vào con dao phía trên, ta có thể tách nó ra làm kéo, dao, mở nút chai,… riêng biệt là xong, cái gì hư chỉ cần sửa cái đấy. Với code cũng vậy, ta chỉ cần thiết kế các module sao cho đơn giản, một module chỉ có 1 chức năng duy nhất là xong (Nói vậy chứ việc xác định, gom nhóm chức năng không hề dễ đâu nhé).

3. Lưu ý và kết luận

Về bản chất, nguyên lý chỉ là nguyên lý, nó chỉ là hướng dẫn chứ không phải là quy tắc tuyệt đối bất di bất dịch. Nếu tìm hiểu kĩ, các bạn sẽ thấy vẫn có vài lập trình viên mổ xẻ, phản đối, chỉ ra những chỗ chưa ổn của các nguyên lý này. Tuy vậy, việc hiểu rõ chúng vẫn giúp code ta viết ra dễ đọc, dễ hiểu, dễ quản lý hơn.

You need to login in order to like this post: click here