Có bao giờ bạn tự hỏi:
Tại sao bàn phím QWERTY vẫn được sử dụng sau hơn 150 năm dù nó không phải là bố cục tối ưu nhất?
Hoặc tại sao người dùng vẫn trung thành với TikTok, dù Facebook, YouTube hay Instagram đều tung ra những bản sao tương tự?
Câu trả lời nằm ở một khái niệm mà tác giả Nir Eyal gọi là “Vùng Thói Quen” (Habit Zone) – nơi mà sản phẩm không chỉ là công cụ, mà trở thành một phần trong hành vi vô thức của người dùng.
Khi sản phẩm đã đi vào vùng thói quen, người dùng không còn đánh giá nó bằng lý trí, mà bằng cảm xúc.
Giá cả, tính năng, hay đối thủ không còn là yếu tố quyết định.
Ví dụ:
Dù có nhiều bàn phím được thiết kế nhanh hơn, QWERTY vẫn là tiêu chuẩn toàn cầu. Người dùng “ngại” thay đổi, vì bộ não đã được lập trình để gõ phím theo trật tự ấy.
Với TikTok, người dùng không quan tâm liệu nền tảng khác có “nhiều chức năng hơn” hay không — họ chỉ cần mở app, lướt vài video, và nhận được liều dopamine quen thuộc.
Một khi sản phẩm chạm tới vùng thói quen, giá trị cảm nhận vượt lên trên giá trị thực tế. Bạn không còn phải “thuyết phục khách hàng”, vì họ đã tự thuyết phục chính mình.
Trong vùng thói quen, sản phẩm chiếm lấy một “khoảng riêng” trong não người dùng.
Khi nghĩ đến “video ngắn”, họ nhớ đến TikTok.
Khi nghĩ đến “soạn thảo”, họ nhớ đến bàn phím QWERTY.
Đó là độc quyền trong tâm trí (mental monopoly) — thứ mà đối thủ dù mạnh mấy cũng khó chiếm lại.
Một thương hiệu trong vùng thói quen không cần la hét “hãy chọn tôi”, vì người dùng tự động chọn họ trước khi kịp suy nghĩ.
Một dấu hiệu rõ ràng cho thấy sản phẩm đã đi vào vùng thói quen là:
Người dùng không cần hướng dẫn, không cần suy nghĩ, họ chỉ… làm.
Chúng ta không đọc lại hướng dẫn gõ phím QWERTY mỗi khi mở laptop.
Chúng ta không phải nhớ “TikTok nằm ở đâu trên màn hình” — ngón tay tự tìm đến nó.
Đó là lúc trải nghiệm người dùng đạt tới điểm ma sát bằng không (zero cognitive friction) — một trạng thái mà hành động trở nên liền mạch như hơi thở.
Nir Eyal chỉ ra rằng:
“Mọi thói quen đều gắn liền với cảm xúc – đặc biệt là cảm xúc tiêu cực được giải tỏa.”
Chúng ta mở TikTok khi thấy chán, lo lắng, hoặc muốn thư giãn.
Mỗi video ngắn như một liều thuốc nhỏ làm dịu cảm xúc, củng cố hành vi “lướt thêm chút nữa”.
Sự kết hợp giữa kích thích – hành động – phần thưởng biến thiên khiến sản phẩm trở thành một chu trình cảm xúc khép kín
.
Đưa sản phẩm vào vùng thói quen là mục tiêu của nhiều nhà thiết kế, nhà sản phẩm.
Nhưng quan trọng hơn, hãy làm điều đó một cách có trách nhiệm.
Một sản phẩm tốt không chỉ “giữ chân” người dùng, mà còn giúp họ trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình.
Khi sản phẩm của bạn:
Giúp người dùng giải quyết vấn đề thật,
Mang lại cảm xúc tích cực,
Và trở thành một phần tự nhiên trong đời sống của họ,
thì bạn không chỉ xây dựng được vùng thói quen, mà còn xây dựng được niềm tin và sự gắn bó lâu dài.
You need to login in order to like this post: click here
YOU MIGHT ALSO LIKE
SUBSCRIBE TO OUR NEWSLETTER
